Glasinačka kolica iz Bosne i Hercegovine, MNH, Vienna Museum of Natural History

“Sve što radim u zadnjih pet godina, prožeto je velikom i istinskom željom da doprinesem Bosni i Hercegovini.”

— Ivana Mirković

Ivana Mirković je arheologinja iz Bosne i Hercegovine čija je karijera ispisana širom Evrope – od učionica prestižnih univerziteta do depoa najznačajnijih muzeja. Trenutno je na završnoj godini doktorskih studija pri IMT Školi za napredne studije u italijanskoj Luki, a njen fokus je usmjeren na kulturno naslijeđe Bosne i Hercegovine, posebno na sudbinu arheoloških predmeta koji se danas nalaze izvan zemlje.

Ono što Ivanu izdvaja jeste spoj naučne radoznalosti, međunarodnog iskustva i snažne posvećenosti Bosni i Hercegovini. Njeno istraživanje otvara važna pitanja o porijeklu, vlasništvu i budućnosti kulturnog naslijeđa naše zemlje.

Akademski put kroz sedam zemalja

Ivanina akademska biografija impresivna je i u evropskim okvirima. Studirala je i sarađivala sa brojnim institucijama:

Univerzitet u Sarajevu (BiH)
Univerzitet Ca’ Foscari u Veneciji (Italija)
Univerzitet u Ferrari (Italija)
Politehnički institut u Tomaru i Institut Terra e Memória (Portugal)
Muséum national d'Histoire naturelle i Musée de l'Homme u Parizu (Francuska)
Complutense univerzitet u Madridu (Španija)
Univerzitet u Amsterdamu – School for Heritage, Memory and Material Culture (Holandija)
IMT Škola za napredne studije Lucca (Italija)
Prirodnjački muzej u Beču (Austrija)
Državni arhiv Bosne i Hercegovine

Studije arheologije započela je u Sarajevu, gdje je već tokom osnovnih studija ostvarila Erasmus razmjenu u Veneciji. Magistarski program nastavila je u okviru prestižnog međunarodnog mastera iz kvartarne arheologije i praistorije, koji se odvijao u četiri evropske zemlje, a fokusirala se na praistorijske pećinske crteže Iberskog poluostrva, naročito prikaze ženskih aktivnosti u španskom Levantu. Posebno vrijedi istaknuti da je Ivana Mirković tokom svojih master studija bila dobitnica stipendije Vlade Italije, što je priznanje za njen izuzetan akademski potencijal i posvećenost.

Doktorsko istraživanje: Čije je naše naslijeđe? / Kome danas pripada bh naslijeđe u instranstvu?

Na doktorskim studijama u Luki, Ivana se bavi osjetljivim i važnim pitanjem: gdje se danas nalaze arheološki predmeti iz BiH i pod kojim uslovima su završili u evropskim muzejima?

Poseban fokus stavlja na kolekciju u Prirodnjačkom muzeju u Beču, gdje je postavila ključno pitanje – kako su predmeti iz Bosne i Hercegovine tamo dospjeli, u kom historijskom kontekstu, i kome zaista pripadaju?

Njen rad kombinuje znanja iz arheologije, prava, muzeologije i kulturne politike, a pristup je duboko ukorijenjen u postkolonijalnoj kritici. Pritom se bavi i ulogom državnih muzeja u procesu proširenja EU, s posebnim akcentom na zemlje poput BiH koje imaju duboke historijske veze sa zemljama članicama, poput Austrije.

Važno je istaći da je Ivana prva arheologinja iz BiH kojoj je nakon nepunih 150 godina od austrougarske uprave omogućen pun istraživački pristup praistorijskim predmetima iz BiH koji se čuvaju u ovom muzeju.

Istraživačko iskustvo iz prve ruke

Terenski rad vodio ju je kroz mnoge zemlje – BiH, Italiju, Španiju, Francusku, Portugal i Srbiju. Među najneobičnijim iskustvima izdvaja 15 dana provedena u pećini na obali Tirenskog mora, gdje je zajedno s timom, bez ikakvog kontakta s civilizacijom, istraživala ostatke iz paleolita i moguće veze između Homo sapiensa i neandertalaca.

Evropski naučni doprinos i glas iz BiH

Ivana aktivno učestvuje u radu evropske arheološke zajednice. Na ovogodišnjoj konferenciji Evropske asocijacije arheologa (EAA) predstaviće se kroz:

Predavanje: “Exploring the World Through Archaeology: Navigating Mobility, Identity, and Passion”
Poster prezentaciju: “Excavating the Past, Shaping the Future: The Role of Archaeological Knowledge in Activism”
Učešće u diskusiji: “Archaeology? Good god! What is it good for? (Absolutely nothing)” – o budućnosti arheologije u savremenom društvu

Graditeljica mostova i regionalna aktivistkinja

Pored naučnog rada, Ivana je aktivna u inicijativama za pomirenje i jačanje regionalne saradnje. Kao članica programa Western Balkan Youth Partnership, govorila je o značaju arheoloških priča iz Mokrina za buduće generacije.

Bila je i stipendistica Evropskog foruma Alpbach, gdje je kao dio delegacije mladih iz BiH govorila na panelu “Youth at Risk” o izazovima generacije rođene nakon rata, ali i o važnosti zajedničkog kulturnog naslijeđa u procesu obnove društva.

***Young Leaders Summit, Belgrade Security Conference***

Pogled unaprijed: Kulturna diplomatija kao sljedeći korak

Ivana ne krije svoje ambicije da u budućnosti djeluje i na diplomatskom planu. Vjeruje da njeno iskustvo iz oblasti kulturnog naslijeđa, kombinovano s entuzijazmom za međunarodne odnose, može značajno doprinijeti pozicioniranju Bosne i Hercegovine kao ozbiljnog i vidljivog aktera u evropskoj kulturnoj politici.

Ivana Mirković – lice jedne nove arheologije iz BiH

Priča Ivane Mirković nije samo priča o arheologiji. To je priča o istrajnosti, znanju, hrabrosti i dubokoj vjeri u potencijal naše zemlje. Njen rad nadilazi granice institucija i disciplina – on pokreće pitanja koja se tiču svih nas: ko smo, čije je ono što nas predstavlja, i kako da kroz prošlost izgradimo pravedniju i svjetliju budućnost.

Ako postoji nova generacija ambasadora kulturnog identiteta Bosne i Hercegovine – Ivana je njen istaknuti glas.